فهرست مطالب
ماهنامه شباک
پیاپی 56 (آذر 1399)
- تاریخ انتشار: 1399/10/10
- تعداد عناوین: 22
-
صفحه 1
با ظهور و سیطره فضای مجازی بر زیست جهان انسان معاصر بهموازات جهان واقعی، روابط انسانی دچار دگردیسیهای بنیادین شده است. تعامل دیالکتیکی این دوجهان تجربه متمایزی از «خود و دیگری» را شکل داده است که تنها در بستر «دوجهانیشدنها» و «دو فضایی شدنها» قابلدرک و فهم است. این پژوهش به دنبال فهم دگردیسی میان خود و دیگری در بستر دو فضایی شدن شهری است تا از این طریق فضای زیسته اجتماعی جدید را مورد واکاوی مفهومی قرار داده و زمینهساز شکلگیری فهم جدیدی از روابط اجتماعی شهر در چارچوب پارادایم جدید جهانی بهواسطه فراگیری فضای مجازی باشد. تجربه زیستهای که در خلال این روابط دیالکتیکی «در» شهر و «از» شهر تجربه میشود و «فضای زیسته» جدیدی را معنادار میکند، نشان از مواجهه جدیدی از شهر و مکانهای شهری در لابهلای زندگی روزمره «هیبریدی» است.
کلیدواژگان: دوجهانی شدن ها، خود و دیگری، فضای هیبریدی، فضای مجازی، فضای واقعی -
صفحه 15
وجودیت هنر را میتوان از تخیل انسان مورد تجلی قرار داد به بیانی دگر انسان میتواند با جذابیت وجودیت هنر در رابطه با هنرهای وابسته به آن نهان پیدا میکند و با آن نقش چشمگیری در زندگی پدید آورد. هنر در رابطه با هنرهای بصری وابسته دیگر توامان با تاریخ، فرهنگ، مذهب، جغرافیا و سیاست در بین هنرها مشخص میگردد همچنین هنر چیزی فراتر از بینش معماری، نقاشی، مجسمهسازی و لاغیر میتوان مدنظر قرار گرفت. بحث هنر همانطور که گفته شد چیزی فراتر بوده که در این پژوهش به قسمتی ناچیز هنر پرادخته، که بیانکننده آشنایی با قسمتی از چیستی هنر از شناخت و ارزیابی هنر از زمان و مکان مورد تبیین قرار گرفته شده است. منشا هنر و آفرینش هنری در نزد پروردگار توسط خلیفه الهی یعنی انسان، با الهام آفرینشات در وجودیت هنر بهنمایش گذاشته میشود و نقش مهمی در ایفای خلاقیت، کمال، زیبایی، و از همه والاتر تخیلات انسان که منشا آفرینشهای هنری در عالم هنری بوده همچنین کارکرد هنر تمایزی بین فرم و تاکید بر وجود مخاطب القاء مینماید و تا ادراکات حسی بر وجود انسان بازگو میکند که این موضوع سیطره هویت او میباشد. هنر ابزاری موثر در به تحقق رسیدن معنای اثر هنری بوده و شیوه تهیه این ابزار متاثر از وجود انسان هنرمند بوده و این نتیجه زحمات هنرمند در تاثیرات خود با اثر تبیین میگردد. روش تحقیق در این پژوهش بااستفاده از نوع روش تحقیقی توصیفی – تحلیلی بهره گرفته که سعی گردیده با جمعآوری و گردآوری اسناد و اطلاعات به شیوه کتابخانهای و مستندات مکتوب براساس موضوع روند پژوهش با مفاهیم مرتبط استوار و با بررسی دقیق مورد واکاوی – تجزیهوتحلیل دادههای اطلاعات، استخراج گردیده برخوردار میباشد. بنابراین وجودیت هنر در رابطه با هنرهای وابسته به آن امری گسترده بوده که با این پژوهش تلاش گردیده تا به موضوع هنر دیدگاهی گستردهتر تبیین گردد تا ابزاری منحصربهفرد برای پدیدههای سایر آفرینشهات برخوردار گردد. هنر رابطه مستقیمی با تفکرات آدمی در هر دوره تاریخی بوده و نمیتوان آنها را از یکدیگر جدا نمود حال آنکه خلق اثر با تخیل انسان هنرمند باشد آن اثر تضمینی برای اهداف هویت بقاء انسان در سیطره تاریخ بهحساب آمده و در درگاه عالم هستی جاودانه خواهد ماند.
کلیدواژگان: وجودیت هنر، تخیل، انسان، هنرهای وابسته، آفرینش هنری -
صفحه 29
نظریهها روایتهایی هستند درباب چگونگی کارکرد واقعیت، و با دیگر روایتها از آن روی متفاوتند که به توصیف و تبیین روابط میان پدیدهها پرداخته، قابلیت پیشبینی و کنترل به دست میدهند و انتزاعی فارغ از زمان و مکان خاص هستند. در رویکردهای متداول به نظریهپردازی، "زمان" در کنار" مکان" و تنها به عنوان شرایطی که محدوده اعتبار نظریه را تعیین مینماید، در نظر گرفته میشود و نقش تعیینکنندهای که زمان و ابعاد زمانی میتواند به ویژه در نظریههای علوم انسانی و از جمله نظریههای ناظر بر وجه هنری معماری در تعیین چیستی پدیدهها و چگونگی روابط بین آنها و در نتیجه در ساخت نظریه و معنای نسبت داده شده به آن داشته باشد را نادیده میانگارند.ا ین مقاله بدین منظور در مطالعه نقش زمان در نظریهپردازی در گام اول از نقش زمان در تکوین نظریه میگوید و در گام دوم به بیان نقش زمان و زمانمندی در ساخت نظریه میپردازد و بدین منظور سه بازه زمانی، "بازه زمانی وجودی"، "بازه زمانی مشاهده، ثبت و گردآوری" و "بازه اعتباری" را تعریف میکند. درگام سوم نیز تداوم نظریهها در زمان را بررسی میکند. این مقاله در انجام پژوهش از روش کتابخانهای و رجوع به دادههای اسنادی موجود بهره گرفته است و با استفاده از استدلال منطقی تحلیلهای لازم و ساختار مقاله را صورتبندی کرده است و برین باور است که نسبت و زمان و نظریه، فراتر از تنها یکی از شرایط محدود کننده اعتبار نظریه است و زمان عاملی است که هم در آغاز نظرورزی و هم در انجام آن و نیز در فرآیند ساخت نظریه به ویژه نظریه در علوم انسانی جایگاهی ویژه دارد و توجه به نقش آن میتواند به داشتن نظریههایی دقیقتر با قابلیت تبیین و پیشبینی صحیحتر منجر شود.
کلیدواژگان: زمان، نظریه پردازی، تکوین نظریه، تبیین نظریه، تداوم نظریه -
صفحه 43
امنیت یکی از نیازهای مهم بشری و عاملی موثر در شکلگیری کالبد سکونتی برای انسان است، امنیت به سه گروه اجتماعی، فردی و ملی تقسیم و از ابعاد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی- فرهنگی قابل ارزیابی است. هدف پژوهش فوق بررسی و تاکید بر مولفههای موثر کالبدی بر امنیت ساکنین در فضای باز مسکن مهر شهرستان پاسارگاد میباشد. همچنین در این مقاله سعی بر آن است تا با شناسایی عوامل کالبدی موثر در احساس امنیت محیط، مسیر برای ارایه راهکارهایی در راستای ارتقای وضعیت مسکن مهر در کشور هموار گردد. در این راستا ابتدا شاخصها و معیارهای کالبدی موثر و مرتبط با مقوله امنیت، از منابع معتبر خارجی و داخلی استخراج شد. سپس شاخصهای یاد شده در سوالات پرسشنامه قرار گرفت. تحقیق حاضر از نوع توصیفی. همبستگی و به لحاظ هدف به جهت اعمال تغییرات از طرف دستگاههای اجرایی، تحقیق فوق یک تحقیق کاربردی محسوب میشود. روش تحقیق فوق پیمایشی از نوع دلفی و ابزار گردآوری دادهها مشاهده در ساعات مختلف شبانه-روز و پرسشنامه با استفاده از طیف لیکرت میباشد. به جهت کمی سازی اطلاعات پرسشنامهها به تحلیل با نرمافزارهای excel2013-spss23 پرداخته شده است. حجم نمونه با اطمینان 95% و انحراف استاندارد 5% و حاشیه خطای 5%-/+ با جامعه آماری 107 خانوار با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 90 خانوار تعیین گردید و مورد ارزیابی قرارگرفتهاند. روش آزمون و بررسی فرضیات تحقیق استفاده از همبستگی پیرسون میباشد. نتایج حاکی از آن است بین مولفههای کالبدی از قبیل از قبیل فرم فضا، اندازه فضا، آسایش بصری و محیطی، سازمان فضایی و مکانیابی و احساس امنیت رابطه معناداری وجود دارد که متاسفانه در طراحی مسکن مهر پاسارگاد به این موضوع توجه نشده است.
کلیدواژگان: امنیت، مولفه های کالبدی، فضای باز، مسکن مهر، شهرستان پاسارگاد -
صفحه 53
شادی قدیریان عکاس زن ایرانیست که زن ایرانی در بیشتر مجموعههایش به زندگی زنان و دغدغههای زنانآنها میپردازد و معتقد است باید فهم آثارش به مخاطب واگذار شود، از اینرو در این مقاله تلاش شده تا به تفسیر نقش زن در آثار عکاسی قدیریان با منظر هرمنوتیک گادامر پرداخته شود؛ این پژوهش از نوع کاربردی، به شیوه ی توصیفی- تفسیری و شامل جامعه آماری 8 نمونه عکس از آثار قدیریان است. فرض مقاله پژوهش قابلیت خوانش هرمونتیکی مولفه های حضور زن در عکسهای قدیریان را مطرح می کند و نتیجه نشان میدهد بر اساس هرمنوتیک فلسفی[1] گادامر[2]، خوانشهای متفاوت از یک اثر به پایان نمیرسد و مخاطب با پیشداوریهای خود با آن مواجه میشود. عکس، افق خود را دارد و مخاطب با آن افق وارد گفتگو میشود، گفتگو میان مخاطب و اثر سبب میشود که او هر بار با افق جدیدی به سراغ عکس برود و فهم جدیدی از آن حاصل شود. از آنجا که فهم اثر ارتباط مستقیمی با زمان حال مخاطب دارد، هر مخاطب به فهمی متفاوت از عکس دست مییابد و از آن معناهای متعدد حاصل میشود و هر خواننده در خلق معناهای جدید نقش دارد. از اینرو بر اساس سویه های فهم، زن در آثار قدیریان قابلیت نقد هرمونتیکی را دارد.
کلیدواژگان: شادی قدیریان، هرمنوتیک فلسفی، هانس گئورگ گادامر -
صفحه 65
هر انسانی از ابتدای زندگی خویش در حال آموزش است. بخشی از این آموزش به واسطه نظام آموزشی حاکم بر جامعه، اکتساب یا رشد مییابد که در ایران به ترتیب شامل: مهد کودکها و پیشدبستانیها، ابتداییها، دبیرستانهای متوسطه اول و متوسطه دوم و در نهایت دانشگاهها میباشد. اینکه بهزیستی و آموزش و پرورش چه تدابیری برای شیوه آموزش محصلین در نظر گرفته، بسیار حایز اهمیت است؛ زیرا دانشآموزان مانند بذر گلهای یک باغ هستند که اگر به درستی به آنها رسیدگی نشود، حاصل، باغ گلی پژمرده است. باید توجه نمود که این کودکان امروز هستند که جامعه فردا را میسازند؛ لذا باید آنها را از پایه به درستی تربیت نمود. پژوهش پیش رو با هدف بررسی آموزش در ایران معاصر و تاثیر آن بر خلاقیت انجام شده است. روش تحقیق پژوهش، از نوع کاربردی و کیفی است که به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. روش گردآوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانهای و ابزار گردآوری اطلاعات شامل مدارک، مقالات و کتب مرتبط با حیطه موضوع مورد مطالعه و همچنین مصاحبه بوده است. ابتدا مطالعات و نظریات پیشین، مورد مطالعه قرار گرفته است و پس از آن به تحلیل آموزش در ایران معاصر پرداخته شده است تا جایگاه توجه به موضوع خلاقیت و درسهای مرتبط با آن که سبب ایجاد اثر هنری و پرورش هنرمند میشود، بررسی شود. نتایج نشان دادهاند که فلسفه حاکم بر آموزش در ایران معاصر، در برخی از دورههای تحصیلی تنها پراگماتیسم یا عملگرایی و در برخی دیگر، تنها ایدهآلیسم یا آرمانگرایی است و به منظور آموزش صحیح به فرد باید به هر دو مکتب فکری توجه گردد.
کلیدواژگان: مکتب فکری، آموزش، برنامه آموزشی، خلاقیت، پراگماتیسم، ایده آلیسم -
صفحه 77
بازآفرینی بافتهای تاریخی با محوریت گردشگری منجر به توسعه همهجانبه بافت میشود. درواقع توسعه گردشگری در بافتهای تاریخی بهعنوان نیرومحرکه بازآفرینی عمل کرده و به بهبود جریانهای اقتصادی، کالبدی، اجتماعی، زیستمحیطی، مدیریتی و حقوقی بافت کمک و درنهایت موجب ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان این بافتها خواهد شد. هدف این تحقیق سنجش اولویت راهبردهای موثر در بازآفرینی بافت تاریخی محدوده شمالی میدان نقشجهان اصفهان با محوریت گردشگری است. این تحقیق از نوع کاربردی و در گروه پژوهشهای توصیفی- تحلیلی قرار دارد. حجم نمونه 371 نفر، جامعه آماری ساکنین، گردشگران و متخصصان امر بازآفرینی و گردشگری و سنجش و اولویتبندی راهبردها نیز با استفاده ازنظر کارشناسان و مدل شبکهای ANP انجامشده است. طبق یافتههای پژوهش در بعد اقتصادی راهبرد تسهیل و ایجاد نظام انگیزشی و مشوق جهت سرمایهگذاری، در بعد کالبدی راهبرد احیاء، تقویت و حفظ گوناگونی کالبد بهمنظور پذیرندگی گروههای اجتماعی، در بعد زیستمحیطی راهبرد توزیع و تخصیص مناسب اراضی به کاربری فضای سبز، در بعد اجتماعی راهبرد تامین و توزیع بهینه خدمات عمومی برای ساکنین، در بعد مدیریتی راهبرد احیاء نقش مشارکتی مردم در رفع مسایل و مشکلات و در بعد حقوقی راهبرد بهبود وضعیت نهادهای مردمی و محلی جهت کمک به مردم و رفع مشکلات در اولویت اول قرارگرفتهاند.
کلیدواژگان: بافت های تاریخی، بازآفرینی، توسعه گردشگری، مدل شبکه ای ANP، محدوده شمالی میدان نقش جهان اصفهان -
صفحه 91
علیرغم نقش کلیدی نقاش هلندی پیت موندریان در به کمال رساندن نقاشی انتزاعی در نیمه اول قرن بیستم، غیبت تحقیقی جامع حول محور اصول نظری نقاشی نیوپلاستیک بچشم میخورد. در تحقیقات پیشین، پژوهشگران عمدتا به بررسی زندگی هنری موندریان و عواملی همچون تاثیر نظریات هنرمندان و فیلسوفان بر تغییر سبک او از نقاشی طبیعتگرا به نقاشی نیوپلاستیک پرداختهاند. مضاف بر این، تحلیل بصری نقاشیها عمدتا در غیاب نوشتههای تیوریک و بالاخص اصول نقاشی نیوپلاستیک موندریان ارایه شده است. با وجود اهمیت و رابطه نزدیک بین نوشتههای تیوریک-فلسفی و نقاشیهای نیوپلاستیک، بندرت تحلیلی جامع بر شش اصل نیوپلاستیسیزم که این نقاش در سال 1926 تدوین کرد، انجام یافته است. با عنایت به اهمیت محوری قواعد نقاشی نیوپلاستیک، هدف این مقاله بررسی شش اصل نیوپلاستیسیزم با تحلیلی جامع برنوشتههای موندریان بین سالهای 1917 تا 1926 میباشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی-بصری و متکی بر منابع کتابخانهای است. در انتهای این مقاله، خواننده به درک جامعی از نظریات هنری موندریان در رابطه با اصول ششگانه نیوپلاستیسیزم میرسد. آگاهی از این قواعد و مفاهیم اساسی کمک شایانی به مخاطبان در خوانش، نقد و درک بصری نقاشیهای نیوپلاستیک در ارتباط با مفاهیم کلیدی همچون عناصر نقاشی، فرم و فضا، هارمونی و ریتم خواهد کرد.
کلیدواژگان: پیت موندریان، شش اصل نئوپلاستیسیزم، اصول نقاشی نئوپلاستیک، نقاشی انتزاعی ناب هندسی -
صفحه 105
پس از وقوع رکود بزرگ آمریکا در سال 1929، آثار هنرمندان و در بطن آن عکاسان مستند و همچنین آثار عکاسان مستند برجستهی «ادارهی حفاظت از مزارع»، که از آن جمله میتوان از دوروتیا لانگ و واکر اونز نام برد، دستخوش تحولاتی عمیق شدند. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه و شناسایی تاثیر رکود بزرگ بر آثار عکاسی مستند دوروتیا لانگ و واکر اونز است. روش انجام پژوهش از منظر هدف، بنیادی و از منظر شیوهی انجام، تاریخی-توصیفی است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که رکود بزرگ بر عکاسی مستند دوروتیا لانگ و واکر اونز تاثیر گذاشته است و آنان سیمای زمانهی خود را در قالب سبک وحدتیافتهای از مدرنیسم و ریالیسم با ثبت مولفههای رکود بزرگ که شامل: فقر، بیکاری، مهاجرت، استثمار و شکست آرمانهای سرمایهداری است، به تصویر کشیدهاند. آثار لانگ جملگی، خطابی، انگیزاننده و فریادی از سر رنج و دعوت به عمل در جهت اصلاحات اجتماعی است و آثار اونز با به تصویر کشیدن زندگی بومی آمریکایی در قالب محیط زیست انسانی از نمادها و نشانهها در بازنمایی واقعیت دورهی خود در راستای حملهای فاقد هر گونه خوشبینی به نظام موجود بهره گرفته است.
کلیدواژگان: رکود بزرگ، عکاسی مستند، دوروتیا لانگ، واکر اونز -
صفحه 119
شهرداری نهادی است عمومی و غیردولتی که در قبال اخذ وجوهات و عوارضهای مصوب، اقدام به ارایه خدمات مندرج طی ماده 55 قانون شهرداریها مینمایند. هدف از این پژوهش بررسی علل نارضایتی شهروندان از شهرداری اسکو
-علیالخصوص در حوزههای مدیریتی، خدماتی و شهرسازی– بوده که حسب آن سعی شده است تا با بهرهگیری از ادبیات موجود به بررسی علل نارضایتی از بخشهای مذکور پرداخته شود. روش جمعآوری اطلاعات در این پژوهش بهصورت میدانی و کتابخانهای بوده که حسب آن از تحلیل اطلاعات بهدستآمده از پرسشنامهها، اطلاعات مربوطه استخراج، جمعبندی، آسیبشناسی و رفع آسیب شدهاند. جامعهی آماری پژوهش حاضر نیز شهروندانی هستند که در طول این پژوهش به نحوی از خدمات شهرداری اسکو بهره بردهاند. نتایج پژوهش حاصله حاکی از آن است که منفک و مجزا سازی برخی از وظایف محوله به شهرداریها و واگذاری آن به سایر ادارات، نبود ردیف بودجه مصوب و یا منابع مالی پایدار برای شهرداریها، تبعیض در ارایه خدمات به نواحی مختلف شهر، تفسیر به رای نمودن قوانین، عدم کارایی شهردار منتخب شوراها در اداره امورات شهر و شهرداری و وجود پروسههای زاید اداری از جمله عواملی هستند که ضمن ایجاد ضعف در شهرداریها، سبب ایجاد نارضایتی در شهروندان گردیده و همین امر نیز سبب کاهش مشارکت شهروندان در اداره امورات شهر گردیده است. به نظر میرسد با مجزا نمودن قدرت از بدنه تخصصی شهرداریها، تمرکزگرایی در سیستم خدمات رسان شهری، کاهش موازی کاریها، رفع اختلاف در وظایف دستگاههای ارایهدهنده خدمات عمومی و مشخص نمودن دستگاه مسیول، شفافیت مالی شهرداریها و تسریع در پاسخگویی، کاهش بهاء خدمات ارایهشده و...میتوان به مشکلات و معضلات مطروحه فایق آمد.کلیدواژگان: شهرداری، مدیریت شهری، مشارکت، نارضایتی، عملکرد -
صفحه 127
شهر اردبیل شهر مقدس و مامن کوه و آب مقدس همواره در طول تاریخ با اتکا به داشتههای خویش منشا و منبع بروز جریانات عظیم تفکرات مذهبی و ایدیولوژیک و حکومتی و اجتماعی و فرهنگی بوده است این رویه به موجب وجود پتانسیلها و منابع طبیعی موجود در عرصه جغرافیایی و همچنین تاریخ چندین هزارساله شهرنشینی و تمدن بهدستآمده از تجربیات حکومتی در خود است از جمله این منابع و انباشتههای طبیعی و خدادادی که هنوز هم در جریان است میتوان به رودخانه بالیخلو اشاره کرد این رودخانه با طولی حدود 75 کیلومتر از دیرباز موارد استفادهی فراوانی داشته است که میتوان به فصول در موردش تحقیق نمود باید اذعان کرد توسعه پایدار در هزاره سوم و دوران معاصر به عنوان انقلابی مدنظر میباشد که حیات بشری بدان وابسته است امکان دارد در صورت عدم توجه به آن منجر به انقراض نسل بشر شود و در این پژوهش بنا بر آن داریم تا با انجام مطالعات کتابخانهی و میدانی و ترسیم کروکیهای در خصوص اهمیت، کالبد، کارکرد و عناصر هویتی طبیعی رودخانه بالیخلو و بررسی اثر و نقش آن در طول تاریخ معماری شهر اردبیل در برآیندی بر تجمیع موارد به دست آمده نسبت به تبیین جایگاه و الگوواره موجودیت فعلی رودخانه دستیافته و در خصوص آینده این عنصر هویتی و طبیعی و حیاتی شهر اردبیل به یک طرح و انگارهی معمارانه دست یابیم لذا در پایان این پژوهش و با نگاهی به منابع مورد استفاده و جمعآوری مطالعات میدانی و کتابخانهی سعی در ارایه یک تجزیه و تحلیل استدلالی و منطقی نسبت به ارایه مطالب بهدستآمده نمودهایم.
کلیدواژگان: رودخانه بالیخلو، شهر اردبیل، توسعه پایدار شهری -
صفحه 139
سبک دودلینگ آرت یکی از سبکهایی است که تحت تاثیر ناخودآگاه شکل می گیرد. دودلینگ آرت همیشه درکنار مفاهیمی همچون ناخودآگاه و هنردرمانی آمده است و با سبکهایی مثل سورئالیسم نیز مرتبط است. در این مقاله به اینکه چگونه فرد میتواند با تکیه بر دودلینگ با ذهن ناخودآگاه خود ارتباط برقرار کند، پرداخته شده است. به منظور نیل به این هدف از روش تحقیق توصیفی تحلیلی استفاده شده و اطلاعات این تحقیق با روش کتابخانهای گردآوری شده است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این امر است که میان دودلینگ آرت و ذهن ناخودآگاه ارتباط معناداری وجود دارد. بدین گونه که خاطرات فرد به صورت تصاویری از بین خطوط کشیده شده، خود را نشان داده و فرد با تحلیل آن میتواند به ناخودآگاه خود پی برده و به آرامش برسد. به بیانی دیگر دودلینگ آرت تجلیگاه خاطرات یک فرد است و به همین مناسبت میتوان از دودلینگ آرت در هنردرمانی بهرهمند شد و به افرادی که دچار مشکلاتی روانی همچون خشم، استرس، عصبانیت و ناتوانی در تصمیمگیری هستند، کمک کند تا با تمرکز و آرامش، راه حلهای بهتری در مورد مسائل زندگی پیدا کنند.
کلیدواژگان: دودلینگ آرت، ناخودآگاه، دودلر، خط خطی، هنر درمانی -
صفحه 147
رویکرد نگارگری ایرانی-اسلامی، تاکید همزمان بر ظاهر مادی اثر و باطن لطیف آن است، این نگرش نگارگر حاصل نگاه حکیمانهی ویژه به هنر و صناعات، در تمدن اسلامی میباشد. زیرا نگارگر تعلیم دیده در این مکتب میآموزد که آفرینش را به نحو احسن ارج نهد و عرصهی عمل و فعالیت مادی خود را مجالی جهت ظهور و به تصویر کشیدن لطافتهای معنوی بیان شده در حکمت اسلامی نماید، بنابراین فرضیهی این پژوهش این است؛ که مبانی نظری نگارگری ایرانی از خاستگاه تعالیم حکمت اسلامی سیراب گردیده؛ که حاصل نگرش سرشار از معنویت عصر هنرمند میباشد. لذا هدف اصلی این مقاله بررسی لحظههای تاثیرپذیری نگرش نگارگر از حکمت و عرفان اسلامی است. در این راستا نتیجهی حاصل شده این میباشد که این هنر به واسطهی مولفههایی چون رابطه استاد شاگردی در فرهنگ اسلامی در کنار مصورسازی کتب با مضامین حکیمانه در بستر فضای فکری جامعه، از بینش متعالی بهرهجستهاست. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی-تحلیلی بوده، همچنین ابزار و شیوه های گردآوری اطلاعات در بردارندهی جستجوی کتابخانهای است.
کلیدواژگان: نگارگری ایرانی، حکمت اسلامی، استاد-شاگردی، مصورسازی کتاب -
صفحه 157
در سالیان متوالی مردمان ایرانزمین برای استفاده گوناگون با تجربیات و راهکارهای متفاوت به استفاده از انرژی تجدید پذیر پرداختهاند. در مصارف اقتصادی استفاده از انرژی باد و آب و برای تهویه و تغییر دما و ذخیره آب برای روزهای گرم سال راهکارهای گوناگونی را مورداستفاده قرار میگرفت. حال در راستای احیا محیطزیست و کم کردن وابستگی به انرژی فسیلی در جهان، کشورها با توجه به زیرساختهای خود قوانین و مقررات مشخص تعیین گردیده و طبق این قوانین روز بهروز به ظرفیت انرژی پاک افزودهاند و وابستگی خود به انرژی فسیلی را کاهش داده. با توجه به نیاز بشر به انرژی تمایل و نیاز انسان به استفاده از انرژی پاک و قابلتجدید روز بهروز افزوده میشود، ازاینرو پیشرفت تکنولوژی جهت تولید و ذخیره انرژی ایجاد شده است. برای پیشرفت در این حوضه نیاز به برنامهریزی چه در تولید انرژی و چه در مصرف انرژی هست.
کلیدواژگان: انرژی بادی، انرژی خورشیدی، آس باد، توربین عمود محور -
صفحه 165
در سالهایی که فضای مجازی در زندگی نفوذ پیدا نکرده بود، هنر خود را با حضور مردم معنی میکرد. اثر هنری زمانی شناخته میشد که توسط مردم و در مکانهای خاص تفسیر و تاویل میشد، اگر روزی به دلیل یک اتفاق ناخوشایند چون شیوع بیماریهای واگیردار تمام فعالیتهای هنری ممنوع و به زمانی نامعلوم موکول میشد، هنرمند وظیفهی خود را فراموش و هنر در پستویی نهان میشد. جهان با فضای مجازی شکل دیگری به خود گرفت، طوری که در روزگار کرونایی هنرهای متفاوتی خلق شد. این مقاله با رویکردی توصیفی، تطبیقی شکل گرفته است و فرض دارد به مسیرهای جدیدی بپردازد که باعث ایجاد آثارهنری با حس زیبایی شناسانه در روزگار کرونا شده است. مسیرهایی که به کمک فضای مجازی توانسته است اتفاقات مثال زدنی را خلق کند که منجر به نامیدن جهانی جدید برای هنرمند و هنر شود.
کلیدواژگان: کرونا، زیبایی شناسی، هنر، جهان هنرمند، فضای مجازی -
صفحه 181
معماری التقاطی در ایران پیشینهای تاریخی دارد. معماران با استفاده از سبکهای التقاطی در پی خلق بناهایی نوین با کارآیی مناسبتر در فضاهای معماری و شهرسازی بودهاند. سبکهای معماری مدرن به دلیل تعدد، تاثیر بسزایی در تنوع کالبدی ساختمانها و فضاهای شهری گذاشتهاند. معماران ایرانی دوره قاجار و پهلوی از این نوع معماری در التقاط با معماری سنتی استفاده کردهاند که در پیدایش سبک و خلق بناهای شاخص این دوران بهخوبی مشهود است. یکی از مهمترین دغدغههای انسان عصر جدید وجود پیامدهای منفی جهان صنعتی، نظیر آلودگی روزافزون محیطزیست، کاهش منابع طبیعی و سوختهای فسیلی میباشد. معماری سبز با جستوجوی راهحلی برای به حداقل رساندن اثرات منفی ساختمانها بر محیطزیست است. بدینجهت این نوع معماری، با اصول و مبانی منطبق با ویژگیهای طبیعت و انرژیهای پاک، اثرات نامطلوب آلودگیهای زیستمحیطی را کنترل نموده و به مناسبترین طریق در ساختمانها مورداستفاده قرار میگیرد و موجب پیدایش معماری پایدار میگردد. معماری اقلیمی سنتی ایران نیز، راهکارهای مناسبی متناسب با شرایط اقیلمی هر منطقه و مهار عوامل مخل جوی داشته است. گرچه استفاده از عوامل جوی و بهرهبرداری از تابش خورشید و جریان هوا، رایجترین نوع کاربرد انرژیهای بیزیان در معماری سنتی ایران است. در این مقاله سعی بر آن است تا با مطالعه و تحلیل معماری اقلیمی سنتی ایران و معماری سبز غرب، امکان التقاط این دو سبک از معماری در ایران مورد بررسی است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع مکتوب کتابخانههای علمی تخصصی معماری و مطالعه وبسایتهای علمی پژوهشی بوده است.
کلیدواژگان: معماری اقلیمی، معماری سبز، معماری سنتی، معماری التقاطی، ایران -
صفحه 195
اگزیستانسیالیسم از سالیان دور در فلسفه حضور داشته و اندیشمندان زیادی را به خود مشغول کرده است. درواقع اگزیستانسیالیسم که بر پایه تقدم وجود بر ماهیت است به ارزش انسان میپردازد. سارتر از فیلسوفان مهم اگزیستانسیالیسم است که بیانیهی او بهعنوان ارکان اصلی این مکتب معرفی شده است. معروفترین بیانیهی او به نام آزادی بشر، انسان را جدا از آفریننده تنها میداند. هر انسانی مسیول زندگی خود و سرنوشت خویش است و هر انسانی باید اخلاقیات را بدون ترس از مجازات پس از مرگ رعایت کند. پس درواقع اگزیستانسیالیسم بهنوعی فلسفه اخلاق است. این فلسفه طرفداران زیادی بهمرور پیدا کرد از جمله هنرمندان که در این پژوهش ادوارد هاپر مد نظر ما است. او نقاشیهای بسیاری تحت تاثیر اگزیستانسیالیسم خلق کرده است. فلسفهای که بهظاهر درک آن سخت میباشد با آثار بصری راحتتر قابلفهم هستند. در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و توصیف آثار به شکلگیری مفهوم اگزیستانسالیسم سارتر در نقاشیهای هاپر میپردازیم. در این مقاله به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش هستیم که آیا هاپر صرفا قصد نمایش دادن انسانهای تنها و منزوی را دارد؟ یا میخواهد به مخاطب خود پیامی ارسال کند! آیا استفاده از نمادهای امروزی مانند تکنولوژی و رسانه مفهوم خاصی دارد؟ با بررسی اگزیستانسیالیسم و سپس شناخت تفکر سارتر و تحلیل آثار هاپر خواهیم دید که تمام عناصر استفاده شده به انتقال مفهوم واژه اگزیستانسیالیسم کمک میکند و تنهایی انسان مدرن را در عصر علم و تکنولوژی نشان میدهد.
کلیدواژگان: ژان پل سارتر، اگزیستانسیالیسم، ادوارد هاپر، نقاشی -
صفحه 207
طبق مطالعات روانشناسی، انسان در درون زمین احساس امنیت بیشتری نسبت به سطح آن دارد. در معماری سطوح زیرزمینی خانه های سنتی اقلیم گرم و نیمه مرطوب ایران منجمله در شهر دزفول می توان راهکارهایی از طراحی اقلیمی و به تبع آن برآوردن نیازهای انسان در راستای تامین آسایش با کنترل عوامل مخل طبیعی و بهره مندی از انرژی های پاک و تجدید پذیر را مشاهده نمود. با مطالعه و تحلیل راهکارهای اقلیمی معماری زیرزمینی خانه های سنتی دزفول، امکان الگوپذیری از نتایج تحلیل های کاربردی جهت بهره مندی در معماری مسکونی معاصر جغرافیای کوهپایه ای خوزستان فراهم خواهد شد. در این پژوهش سعی شده، ضمن تحلیل معماری خانه های سنتی دزفول؛ با تاکید بر سبک، خصوصیات معماری و ویژگیهای اقلیمی طبقات زیرزمینی، امکان دستیابی به نتایج الگوهای اقلیمی آن در معماری مسکونی معاصر مناطق کوهپایه ای استان خوزستان مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق مقاله، توصیفی تحلیلی می باشد که با گردآوری اطلاعات از طریق بررسی و مطالعه منابع مکتوب و رایانه ای در کتابخانه های تخصصی و عمومی، نشریه های مرتبط و وبسایت های علمی پژوهشی مرتبط با موضوع انجام شده است.
کلیدواژگان: خانه سنتی دزفول، معماری اقلیمی، معماری زیرزمینی، جغرافیای کوهپایه ای، خوزستان -
صفحه 221
این مقاله با ارایه یک جهتگیری نوآورانه برای فعالیتهای میدانی، به بررسی دیدگاهی میانرشتهای در پژوهشهای مربوط به موزه پرداخته است. این بررسی با استفاده از مفهوم «دانش اشیا»، روشهای شناختی که از تعامل انسان با اشیای فیزیکی ناشی شده است را توصیف و سپس مستندسازی قدرت اشیا برای تعریف مفهوم «تجربه زیسته» از زمان، مکان و هویت با یک دیدگاه کاربردی و نظری در مورد اشیا ملموس و رابطه آنها با تجربه زیسته ارایه میشود. از طریق دانش اشیا، استدلال بر این است که موزه میتواند نفوذش را در بازدیدکنندگان بهتر درک کند. برای استفاده از این دیدگاه، پدیدارشناسی راهی برای کشف ارتباط میان تجارب فرد بازدیدکننده و اشیا موزهای ارایه میدهد و متخصصان امر را در درک بهتر معنای موزهها و ارتباط آنها با دنیای انسانی ما یاری میکند. در این فرآیند، درگیر شدن مجدد با موزها به لحاظ شناختی مورد بررسی قرار میگیرد. همگرایی دانش اشیا و پدیدارشناختی نهتنها مسیرهای جدید و مهیجی را برای توسعه مطالعات میانرشتهای مرتبط با موزهها ارایه میکند بلکه بهطور همزمان درک ما از تجربه انسانی را نیز بهبود میبخشد.
کلیدواژگان: پدیدارشناسی، دانش اشیا، تجارب موزه ای، تجربه زیسته -
صفحه 231
عباس کیارستمی ازجمله کارگردانهایی است که هر بار خوانشهای متفاوتی از آثار او صورت میپذیرد و غنای آثار وی بیشازپیش منتقدان و علاقهمندان به فیلمهای وی را به هیجان میآورد. یکی از وجوه خاص آثار کیارستمی نوعی تجربهی تعالی و معنوی است که مخاطب در حین تماشای این فیلمها پشتسر میگذارد. این تجربه مرهون سبک بیپیرایه و سادهی کیارستمی است که به تماشاگر فرصت میدهد تا بیشتر تفکر کند. کاراکترهای آثار کیارستمی معمولا در طی یک آزمون بهنوعی تعالی میرسند و در این راه نوعی معنویت را تجربه میکنند و تماشاگر را نیز به درجاتی از این تعالی و معنویت میرسانند. مشخص کردن ویژگی دقیق و ارایه تعریفی معین از معنویت کار دشواری است. رشد جریانهای مذهبی جدید، عدم اعتماد به دین، افزایش روزافزون جریانهای معنوی و مواردی از این دست باعث شدهاند مرزهای تجربیات معنوی روزبهروز گستردهتر شوند. میتوان سه ویژگی معنا، تعالی و عشق را فصل مشترک غالب معنویتها در نظر گرفت و این سه ویژگی را فراخور هر معنویت تعریف نمود و گسترهی آن را مشخص کرد. مجموعه عناصر سبکی و فرمی در آثار کیارستمی در ایجاد فضایی معنوی کارکرد یافتهاند و سه ویژگی مذکور در متن و زیر لایههای آثار وی هویدا شدهاند. این پژوهش با بررسی نمونهای سبکی و فرمی فیلم طعم گیلاس نشان میدهد که این عوامل به شکلی هدفمند در ایجاد فضایی معنوی در آثار کیارستمی نقطهگذاری شدهاند.
کلیدواژگان: معنویت، کیارستمی، تعالی، معنا، عشق -
صفحه 241
هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی عوامل موثر بر استقرار دورکاری در در ادارات ورزش و جوانان استان مازندران میباشد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان مازندران بوده که به کمک جدول مورگان و از روش نمونه گیری تصادفی ساده 232 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، شامل پرسش نامه سنجش عوامل موثر بر استقرار دورکاری محرابی و طرلانی (1393) و مقیمی و رمضان (1392) با پایایی 948/0 می باشد. همچنین برای سنجش روایی پرسش نامه از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل دادهها، با استفاده از آمار توصیفی به کمک نرم افزار (SPSS) و آمار استنباطی به کمک نرمافزار (AMOS) انجام شد. یافته های تحقیق حاکی از این است که همه عوامل در نظر گرفته شده در این تحقیق (نگرش، زیر ساخت های دور کاری، ماهیت کار، عوامل محیطی، مزیت های مرتبط، طراحی سازمان، محدودیت های نیروی کار، چشم انداز سازمانی، عوامل فرهنگی، فرد گرایی و استرس سبک زندگی) بر استقرار دورکاری کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان مازندران تاثیر معناداری دارند؛ بنابراین ارتقای این عوامل در در ادارات ورزش و جوانان استان مازندران به استقرار دورکاری کارکنان کمک شایانی خواهد نمود.
کلیدواژگان: استقرار دورکاری، ماهیت کار، ورزش و جوانان، استان مازندران -
صفحه 251
با توجه به نیاز همه اقشار جامعه به عبور و مرور در سطح شهرها و استفاده از پارکها در شهرهای کشورهای توسعه یافته طراحیهای بسیار زیبا و مناسبی بر پایه ضوابط طراحی صحیحی جهت استفاده معلولین جسمی و حرکتی در کنار قشر سالم جامعه صورت گرفته است تا جهت استفاده از موارد مذکور و ایجاد بهتر امکان حضور معلولین در فضاها و سطح شهر تسهیل صورت گیرد. علیرغم وجود ضوابط طراحی برای استفاده معلولین تدوین شده و در کشورهای توسعه یافته از آنها به خوبی استفاده میشود، در برخی شهرها به این ضوابط توجهی نمیشود. از جمله میتوان به کلان شهر کرج در مرکزیت استان البرز اشاره کرد که با وجود طراحیهای خوب، زیبا و قابل توجهی که توسط طراحان معماری، شهرسازی و شهرداریها صورت گرفته است، متاسفانه در اکثر این طرحها از ضوابط و استانداردهای کافی استفاده نشده و همچنین توجه کاملی به استفاده قشر معلولین جامعه از آن نیز نشده است. هدف این تحقیق توضیح ضرورت نیاز به طراحی مناسب پیادهروها و پارکهای سطح شهر جهت استفاده قشر آسیبپذیر جامعه و توضیح ضوابط و استانداردهای مورد نیاز معلولین است. که با روش تحقیق میدانی و مطالعه موردی شهر کرج پیادهروها و پارکهای اصلی این شهر را مورد بررسی قرار داده و در نتیجه پژوهش مشخص شد گذرها، پیادهروها و پارکهای شهری جهت استفاده معلولین به جهت عدم رعایت ضوابط و استانداردها و در نظر نگرفتن نیازهای معلولین جسمی و حرکتی، مناسب نبوده و موجب عدم حضور معلولین در این اماکن میشود.
کلیدواژگان: معلولین جسمی و حرکتی، ضوابط معلولین، طراحی برای معلولین